Sağlık Ağız Kanseri

Ağız Kanseri​

Kayda alınmış kanser vakalarının %2’sini ağız kanseri vakaları oluşturur. Zamanla sıklığı artan bu kanser türü, şimdilerde en ölümcül ve tehlikeli 8. kanserdir. Özellikle son 10 yıl içerisinde metastaz yapma yeteneği nedeniyle diğer kanserlerin sıklığını artırmıştır.

Ağız kanseri nedir?​

Ağız kanseri, ağız içerisindeki yapılarda ortaya çıkan kötü huylu tümör oluşumlarıdır. Özellikle iç yanakları ve dili etkileyen bu tür, yara şeklinde ortaya çıkar. Erkeklerde kadınlara oranla 2 kat daha sık görülür. Bu kanser türü, daha çok toksik madde tüketimi nedeniyle ortaya çıkar.
Ağız kanseri, ağız içerisindeki bütün yapıları ilgilendirdiğinden farklı şekillerde ortaya çıkar. Bu kanser oluşumları, kimi zaman tek bir yapıda görülür. Kimi zaman ise ağzın genelini etkiler. Bu kanserler, görülme sıklığına göre şu şekilde sıralanır;

• Dil kanseri
• Dudak kanseri
• Damak kanseri
• Diş eti kanseri
• Ağız taban kanseri
• Yanak kanseri

Bu yapılardaki kanserler, çoğu zaman kendi başına oluşur ve gelişme gösterir. Ancak bazı vakalarda, tek bir yapıdaki kanser hücrelerinin dokulara göç ettiği görülür. Böylece e yeni kanserlerin oluşumlarını tetikler. Örneğin, dudak kanseri olan bir hastada zamanla dil ve diş eti kanserinin de görülür.
Bazı hastalarda da vücudun diğer bölgelerindeki kanserli hücreler ağızda ortaya çıkar. Bu çoğu zaman boyun bölgesini etkileyen kanser hücreleri ile ilişkilidir. Lenfoma bunların en önemli nedenlerinden biridir. Diğer faktörler ise şu şekildedir;

• Tükürük bezlerindeki adenokarsinomlar
• Derilerde ortaya çıkan oral malign melanomlar
• Kas ve iskelet sistemi ile ilişkili olan sarkomlar

Ağız doğrudan vücuda çıkan bir kapı olduğu için ağız kanserinin fark edilmesi çok kolaydır. Genellikle hastalar, erken tanı sayesinde iyileşir. Ancak bazı hastalar, ağızdaki belirtilere önem vermediğinden tanı geç koyulur. Böylece ağız kanseri, daha şiddetli hale gelir.
Erken tanı ile kemoterapi/radyoterapi almaya başlayan hastaların %85-%90’ı kanseri yener. Bu, cerrahi prosedürler için de geçerlidir. Bu hastalarda kanserin tekrarlama olasılığı da azalır. Özellikle genç hastalarda, 1 yıllık tedavinin ardından hasta normale döner.

Ağız kanserinin belirtileri nelerdir?​

Ağız kanseri ile diğer kanser türleri farklı belirtiler gösterir. Bunun nedeni ise ağzın çok önemli fizyolojik işlevlerinin olmamasıdır. Ağızdaki kanser oluşumlarında daha çok enfeksiyon hastalıkları ve yaralanmalardaki bulgular ortaya çıkar. Bu nedenle kimi zaman fark edilmesi gecikir ve tanı son evrelerde konulur.

Ağız içi lezyon ile kendini gösteren ağız kanseri belirtileri şu şekillerde ortaya çıkar;

• Kötü ağız kokusu
• Kulağın dış tarafında ağrı
• Ses değişikliği
• Kısa sürede fazla kilo kaybı
• Boyunda ve yüzde kitleler
• Dişlerin kendiliğinden düşmesi
• Yüzde ve boyunda uyuşma
• Yutmada güçlük ve ağrı hissetme
• Yutakta ve gırtlakta lekeler
• Ağızda daha önce hissedilmeyen acıların hissedilmesi
• Geçmeyen ağız ve dudak yaraları

Bunlar doğrudan ağız içi kanseri ile ilişkili belirtilerdir. Kanserli hücreler, farklı bölgelere nüfuz ederse o bölgeye has bulgular da ortaya çıkar. Örneğin kanserli hücreler, ses tellerine doğru metastaz (yayılım) gerçekleştirdiğinde ses kısıklığı gerçekleşir.

Ağız kanseri neden olur?​

Ağız kanseri olan hastalarda ağız içi ve dışındaki yapıların hücrelerinde değişiklik görülür. Bu değişiklik vücutla alakalı olabileceği gibi dışarıdan gelen etkilere de bağlıdır. DNA dizilimi ve işlevi değişen ağız hücreleri normalden daha fazla bölünmeye ve çoğalmaya başlar. Bu da esas hücrelerin görevlerini tekrar eden kontrolsüz ağız kanseri hücrelerini oluşturur.
Bu oluşuma neden olan en önemli faktör, alkol ve sigara tüketmektir. Özellikle fazla alkol ve sigara tüketimi bir arada olduğunda kanser görülme riski artar. Diğer faktörler ise şu şekildedir;

• Çok fazla strese maruz kalmaz
• Radyasyon ile iç içe olmak
• Daha önce kanser hastalığına yakalanmak
• Maraş otu olarak da bilinen bir tütün türünün ağızda çiğnenmesi
• Yakın akrabalarda ağız kanseri öyküsünün olması (risk faktörü)
• Erkek olmak (risk faktörü)
• İmmün sistemin zayıf olması
• Uzun zamandır HIV gibi viral hastalıkların taşınması
• Çok fazla UV ışınına maruz kalmak

Ağız kanseri teşhisi nasıl koyulur?​

Ağız kanserinde belirli görüntüleme yöntemleri ve incelemeler teşhis için önemlidir. Çoğu zaman tek bir görüntüleme yöntemi yeterli olacaktır. Ancak hekimler, tanıyı güçlendirmek için kombine kullanım da tercih eder. Ağız kanseri tanısında kullanılan yöntemler ve gerekçeleri şu şekildedir;

Ağız kanseri evreleri​

Ağız kanseri de diğer kanser türleri gibi farklı evrelerde görülür. Daha iyi takip için hekimler, 4 farklı evre belirlemiştir. Bunlar şu şekildedir;
Ağız kanseri, genellikle evre 1 ve 2’de tespit edilir. Ancak dışarıdan belirti vermeyen hastalarda erken tanı güçleşir. Bu da tedavinin daha uzun olmasına ve hastanın yaşam kalitesinin bozulmasına neden olur.

Ağız kanseri tedavisi​

Hasta, tedavi edileceği zaman mevcut durum (metastaz, kanserin evresi vb.) göz önünde bulundurulur. Daha sonra hasta için en yararlı tedaviler seçilir. Ağız kanserinde tedavi yöntemleri tablodaki gibidir;

Ağız kanseri ilaçları​

Ağız kanserinde en çok tercih edilen ilaç kemoterapi ilaçlardır. Bu ilaçlar kanserli hücreleri tespit eder ve faaliyetine son verir. Bu da önce kanserin ilerlemesini durdurur. Sonra da kanserli bölgenin küçülmesine yardımcı olur.
Son yıllarda akıllı ilaç tedavileri de yaygınlaşmaya başlamıştır. Bu akıllı ilaçlar hastadaki belirli hücrelere nüfuz eder ve kanserin ilerlemesini durdurur. Etkinliği mevcut duruma göre kemoterapiden fazla ya da az olur.
Bu ilaçlara ek olarak hastaya ek ilaçlar da verilir. Vitamin ilaçları, ruhsal ilaçlar, immün sistem ilaçları ve bazı kremler bu ilaçlar arasındadır. Daha çok hastanın ihtiyacına göre belirlenir.

Ağız kanseri ameliyatı​

Bu kanser türünde ameliyat, tümörün boyutuna ve evresine bağlı olarak tercih edilir. Henüz yeni başlayan ve çok yayılmayan kanser hücreleri lazerli ameliyat ile vücuttan atılır. Ağrısız ve basit bir işlem olan lazerli ameliyatlar tercih edilir. Bundan sonra iyileşme, 1-2 hafta içerisinde gerçekleşir. İşlem sonrasında hastaneye yatış gerekmez.
İlerleyen vakalarda kemoterapi – radyoterapi tedavisinden sonra ameliyat yapılır. Tümör boyutu büyükse daha geniş çaplı ameliyat gerekir. Bu hastalarda iyileşme biraz geç olur. 2-7 günlük hastaneye yatış gerekir.

Ağız kanseri tedavi edilmezse ne olur?​

Ağız kanseri, diğer kanser türlerinde olduğu gibi tedavi edilmesi gereken bir kanserdir. Hastalar tedaviyi reddettiğinde veya geç kalındığında bazı komplikasyonlar gerçekleşir. Bu komplikasyonlardan bazıları şu şekildedir;

• Metastaz nedeniyle yeni kanserli bölgelerin ortaya çıkması
• Yutma güçlüğü ve beraberinde zayıflama
• Yüzde ve ağızda şekil bozuklukları
• Yaşam kalitesinin azalması
• Ömrün kısalması
• Ölüm

Ağız kanserine ne iyi gelir?​

Kanserin teşhisinden sonra tedaviye başlamak en etkili uygulamadır. Bununla birlikte hastalar, bazı yaşam tarzı değişiklikleri gerekir. Bu uygulamalar ile kanserin seyrini değiştirme şansı yakalanır. Bu uygulamalar ve değişiklikler şu şekildedir;

• Sigara, alkol ve stresten uzak durmak
• Güneşe mümkün olduğunca az çıkmak ve güneş kremi sürmek
• Ağız ve diş hijyenini sağlamak, diş hekimi kontrollerine gitmek
• Sağlıklı beslenmeye yönelmek

Ağız kanserine ne iyi gelmez?​

Ağız kanserine iyi gelmeyen uygulamalar vardır. Bunlar kanserin seyrini olumsuz şekilde etkiler ya da hastanın yaşam kalitesini bozar. Ağız kanserine iyi gelmeyen uygulamalar şu şekildedir;

• Çok fazla sigara ve alkol tüketmek
• Doktor kontrollerini aksatmak
• Ağız hijyenini önemsememek
• Çok fazla şekerli ve yağlı besinler tüketmek

Ağız içi kanseri öldürür mü?​

Normal şartlarda ağız içindeki bir kanserin ölüme neden olması beklenmez. Bu bölgedeki kanserli hücreler çoğunlukla kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi tedavi ile ortadan kalkar. Ancak bazı hastalarda metastaz gerçekleşir ve ölüm görülür.
Ağız kanserleri önemsenmediğinden yayılım sıkça görülür. Bu nedenle birçok hasta 4. evreye kadar geldikten sonra tedaviye başlar. Bu da metastazın gelişmesine ve organların bozulmasına neden olarak ölümü beraberinde getirir.

Ağız kanseri kaç yaşında olur?​

Bu kanser türü, her yaşta ortaya çıkar. Ancak en riskli yaş grubu, 45–60 yaş aralığındaki orta yaş grubudur. Bu yaş aralığındaki bireylerde ağız kanseri risk faktörlerine maruziyet artar. Kanserin gelişme riski de artar. Özellikle 50’li yaşlardaki erkekler ağız kanseri açısından risk altındadır.

Ağız kanseri geçer mi?​

Ağız kanseri, doğru ve etkili tedavi ile geçer. Ancak önemli olan erken tanı ve erken tedavidir. Tedaviye geç kalındığında uygulamaların yetersiz kalması ve hastanın ömrünün kısalması söz konusudur.

Ağız kanseri kimlerde görülür?​

Bazı kişiler, ağız kanseri açısından risk altındadır. Bu risk faktörlerine sahip olan kişiler, normal bir bireye oranla daha fazla riske sahiptir. Ağız kanseri risk faktörleri şu şekildedir;

• 45 ila 60 yaş arasında olmak
• Erkek olmak
• Daha önce kansere yakalanmış olmak
• Ailede ağız kanserinin olması
• Çok fazla radyasyona maruz kalmak

Ağız kanseri nasıl ortaya çıkar?​

Ağız kanseri, genellikle yara ile ortaya çıkar. Özellikle dudaklarda ve ağız mukozasında aft ve yanık benzeri yaralar görülür. Bu yaralar birkaç ay boyunca kalır ve hiçbir şekilde geçmez.
Daha sonraki aşamalarda buradaki hücreler daha fazla bölünmeye ve faaliyet göstermeye başlar. Bu da tümör gruplarının oluşmasını tetikler. Bu değişiklikler 1 yıl kadar sürer ve ağız kanseri ortaya çıkar.

Ağız kanseri taraması nasıl yapılır?​

Ağız kanseri açısından risk altında olanlar her yıl taramaya girmelidir. Bu taramalarda çeşitli görüntüleme yöntemleri ve fiziksel muayene ile kanser bulguları incelenir. Ağız kanseri taraması erken tanıya yardımcı olacağından yaşam kalitesinin bozulması önlenir. Böylece yaşam süresi artar.

Aft ağız kanseri belirtisi mi?​

Aft, ağız kanserinde görülen lezyonlara benzer. Genellikle kırmızı pembe rengindeki lekeler kanser belirtisidir. Ancak bazı hastalarda aft gibi beyaz lezyonlar da görülür. Eğer kişi haftalarca geçmeyen aft ile karşı karşıya kalırsa tarama için doktor gitmelidir.

Ağız kanseri için hangi doktora gidilir?​

Ağız kanserine onkoloji bölümü doktorları bakar. Bu doktorlar tedavi ve takip ile ilgilenir. Mevcut diğer sorunlar için diğer klinik doktorlarına gidilmelidir.

Ağız kanseri fotoğrafları​

Ağız kanserinde ortaya çıkan belirtiler, evde tarama için etkili olur. Ağız taramasında göz önünde bulundurulabilecek fotoğraflardan bir kısmı şunlardır;